-
1 җитеш
прил.; разг.1) обеспе́ченный, зажи́точный, с материа́льным доста́тком (человек, хозяйство)ул җитеш кеше — он челове́к с доста́тком
аның һәр җире җитеш — у него́ всё есть
җитеш хуҗалык — зажи́точное хозя́йство
җитеш тормыш — обеспе́ченная жизнь
2) доста́точный для (чего-л.) по́лный; в доста́ткебу тукыма җитеш түгел — э́той тка́ни недоста́точно
һәммәсе җитеш — всего́ полно́; всего́ хвата́ет
3) разг. положи́тельныйҗитеш як — положи́тельная сторона́
••җитеш тормышлы — зажи́точный
-
2 җитешү
неперех.1) зреть, созрева́ть/созре́ть, спеть, поспева́ть/поспе́ть || созрева́ние, поспева́ние (о плодах, овощах и т. п.)яшелчәләр җитешә — поспева́ют о́вощи
2) перен. зреть, созре́ть/созрева́ть, формирова́ться, сформирова́тьсяәдип булып җитешү — сформирова́ться как писа́тель
3) успева́ть/успе́ть, поспева́ть/поспе́ть, уложи́ться во́времяминем җыелышка җитешәсем бар — мне ну́жно успе́ть на собра́ние
барысына да җитешә торган — вездесу́щий
4) достава́ть/доста́ть, достига́ть/дости́чь, доходи́ть/дойти́ до (кого-л., чего-л.)минем хатым сиңа җитештеме? — до тебя́ дошло́ моё письмо́?
5) в ф. җитеш(егез) угоща́йся, угоща́йтесь ( обращение к гостям)6) в знач. вспом. гл. после глаголов на -рга, -ргә чуть не...еларга җитеште — чуть не запла́кала, была́ доведена́ до слёз
••җитешмәгән җир (як, урын) — недоста́ток, недочёт, отрица́тельная сторона́
-
3 җитеш
пр1. обеспеченный, зажиточный // обеспеченно, в достатке2. достаточный // достаточно -
4 җитешү
гл1. успевать, успеть, поспевать, поспеть2. доставать, достать, доходить, дойти3. созревать, созреть4. см җитү 9 -
5 алыш-биреш итешү
см. алыш-биреш итү 1), 2), 4) -
6 алыш-биреш
сущ.; собир.1) ме́на, обме́н, обме́нивание, проме́н, проме́нивание ( между кем) (товаров) || меново́й, обме́нныйалыш-биреш шартлары — обме́нные усло́вия
2) взаимоода́лживание, взаимоодолже́ние; ода́лживание (одолже́ние) друг дру́гу (друг у дру́га)3) разг.а) ку́пля-прода́жа, заня́тие ку́плей-прода́жей; переку́пка, менова́я торго́вля; бары́шничество уст.б) ме́лкая торго́вля, мелкоторго́вые дела́ (опера́ции), мелкоторго́вая сде́лкав) спекуля́ция, спекули́рование4) (взаи́мные) счета́, расчёты, сде́лки (по одолжению, долгам, задолженности, платежам и т. п.), расчётно-де́нежные дела́; расчёт5) приём-сда́ча, сда́ча-приёмка; де́ло приёмки и сда́чи (когда меняются начальники, администраторы, материально ответственные работники) || приёмочный, приёмо-сда́точный (акт, день)алыш-бирешне тизрәк тоту — поко́нчить с приёмом и сда́чей поскоре́е; ко́нчить сда́чу-приёмку скоре́е
6) связь, взаимосвя́зь, (взаи́мные) свя́зи (отноше́ния, конта́кты), сноше́ния, сноше́ние, обще́ниедәүләтара алыш-бирешләр — межгосуда́рственные сноше́ния (конта́кты, свя́зи)
тарихи-этнографик алыш-бирешләр — исто́рико-этнографи́ческие (взаи́мные) свя́зи (конта́кты); истори́ческие и этнографи́ческие взаимосвя́зи (сноше́ния)
7) см. алдым-бирдем 1)•- алыш-биреш итешү
- алыш-биреш итү
- алыш-биреш итүче
- алыш-биреш ясау
- алыш-биреше булмау
- алыш-бирешне бетерү
- алыш-бирешне өзү -
7 җитешле
1. прил.1) см. җитеш 1), 2)җитешле тормыш — обеспе́ченная жизнь
2) перен.; разг. дохо́дчивый, доходя́щий до созна́нияҗитешле сүзләр белән аңлату — объясни́ть дохо́дчивыми слова́ми
3) разг. дости́гший (какого-л.) состоя́ния, ра́вный (кому-л.; чему-л.)2. нареч.безнең кызга җитешлесен күрмәдем — я не ви́дел де́вушки, ра́вной на́шей
обеспе́ченно, в доста́тке, зажи́точноҗитешле яшәү — жить в доста́тке
-
8 җитлекле
прил.; диал.; см. җитеш 1), 2) -
9 йорт-җир
собир.1) уса́дьба, хозя́йство ( со всеми постройками) || дома́шний, хозя́йственныййорт-җир караусыз калды — хозя́йство оста́лось без присмо́тра
йорт-җире җитеш — хозя́йство (его́) добро́тное
йорт-җир эшләре — хозя́йственные дела́; рабо́ты по дома́шнему хозя́йству
2) иму́ществойорт-җир бүлешү — разде́л иму́щества
йорт-җирне закладка салу — заложи́ть иму́щество
3) родна́я земля́, родно́й краййорт-җирдән аерылып китү — расста́ться с родно́й землёй, поки́нуть родно́й край
йорт-җирне сагыну — скуча́ть по родно́й земле́
-
10 революционер
сущ.революционе́ртатар революционерлары — тата́рские революционе́ры
чын революционер булып җитешү — преврати́ться в настоя́щего революционе́ра
-
11 файдалы
прил.1) поле́зный, принося́щий по́льзу, це́нный, ну́жный, де́льный; эффекти́вныйфайдалы эш — поле́зная рабо́та
файдалы белгеч булып җитешү — станови́ться поле́зным специали́стом
файдалы киңәшләр бирү — дать де́льные сове́ты
2) поле́зный, целе́бный, цели́тельный; благотво́рныйфайдалы үләннәр — целе́бные тра́вы
кояш нурларының файдалы тәэсире — благотво́рное возде́йствие со́лнечных луче́й
3) при́быльный, дохо́дный, вы́годный; принося́щий, даю́щий при́быль (доход, выгоду)файдалы хуҗалык — при́быльное хозя́йство
файдалы эш урыны тәкъдим итү — предложи́ть вы́годное рабо́чее ме́сто
-
12 һәрьяктан
нареч.1) со всех сторо́нһә́рьяктан мәйданга халык агыла — со всех сторо́н на пло́щадь ва́лит наро́д
2) всесторо́нне, разносторо́ннеһә́рьяктан хәзерлекле кеше — разносторо́нне подгото́вленный челове́к
3) во всех отноше́нияхһә́рьяктан игътибарга лаек — досто́ин внима́ния во всех отноше́ниях
••һә́рьяктан җитеш — зако́нченный, це́льный
См. также в других словарях:
җитеш — с. 1 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитешү — 1. Өлгерү, үсеп җитү (үсемлек тур.). Балалыктан чыгу, үсеп җитү, балигъ булу. күч. Барлыкка килү, иҗат ителү җитмешләгән җырым җитеште 2. күч. Билгеле бер профессия буенча белгеч, кадр булып өлгерү 3 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитлекле — Җитеш (1,2) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитешмәү — 1. Алу бирү, сату итү һ. б. матди байлыклар белән бәйләнгән эштә керемгә караганда чыгымның артып китүе, ялгышлык я урлау сәбәпле акча яки материалның җитмәве 2. Җитешмәгәнлек (2) Берникадәр җитмәү, кирәк кадәрле булмау, җитәрлек булмау 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җиткелекле — Һәрнәрсәсе дә булган, тормыш кирәк яраклары җитәрлек, мул, бай. рәв. Һәрнәрсәсе дә җиткән хәлдә, бай тормыш белән тату, җитеш яшиләр 2. ҖИТКЕЛЕКЛЕ, ҖИТӘРЛЕК – Кирәк әйберләрнең барысы да булу тур. Тулы комплектлы булу тур. төймәләр җитеш түгел 3 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
азу — I. 1. Азгынлыкка, бозыклыкка бирелү, әхлаксызлану 2. Узыну, артык ирек алу. Артыгын уйнау, шаяру, шуклану, тәртипсезләнү, азыну. Ярсып китү, җилкенү, тынычлыгын югалту (күңел тур.) 3. Начарлану, көчәеп китү (авыру, яра тур.) 4. Хайваннарда, нәсел … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
барлы — с. Маллы, байлыклы; җитеш тормышлы. и. Хәлле, бай … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
барлы-көрле — с. Хәлле, җитеш тормышлы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бөтен — с. 1. Киметелмәгән, башланмаган. Ватылмаган, зарарланмаган; төзек 2. Гадәттә күләмне үлчәмне, микъдарны белдергән һ. б. сүзләр алдыннан килеп, тулы, тулысынча, тулаем, барлык дигәнне аңлата б. халык 3. Бар ягы да җитеш, тәэмин ителгән (кием салым … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җимешләнү — 1. Җимеш барлыкка килү. Җимеш булып өлгереп җитү, ашарлык хәлгә килү 2. күч. Өлгерү, җитешү, нин. б. эш хәлнең иң югары үсеш ноктасына җитүе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитәкләшү — Бер берсенең кулыннан тотып бару яки тору, бер берсен җитәкләү. күч. Бер берсенә ярдәм итешү, эшне бергәләп башкару тур.. күч. Бергәләп, бергә җитәкләшеп кайтсак иде … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
